منشور و موازین اخلاق پژوهش

منشور و موازین اخلاق پژوهش

مرکز برنامه ریزی و سیاستگذاری پژوهشی -وزارت علوم

  دریافت فایل pdf

اخلاق پژوهشی ، امانت داری و حقوق دیگران را رعایت کنیم .

فناوری هسته ای و کاربردهای صلح‌ آمیز آن

تعریف ساده و کامل انرژی هسته ای

کاربرد انرژی هسته ای چست  و چه کسی این انرژی را کشف کرد و در ادامه تعاریفی یا همجوشی هسته ای را ارائه می دهیم و  کاربرد مهم شکافت هسته ای چیست .  زباله های رادیواکتیو یعنی چه  و اصولا انرژی هسته ای برای چه  مواردی استفاده می شود و حقایق خواندنی در این مورد را در ادامه مطلب بخوانید

انرژی هسته ای، انرژی ذخیره شده در داخل یک اتم به شکل نیروهایی است که هسته اتم را به صورت واحد نگه می دارند. دانشمندان یاد گرفته اند چگونه از این نیروها مقادیر زیادی انرژی به دست آورند. این انرژی می تواند برای تولید برق مورد استفاده قرار گیرد.

آلبرت اینشتین هنگام کار بر روی نظریه ی نسبیت، فرمول ریاضی E = mc^۲ را کشف کرد. این فرمول نشان می دهد که ماده می تواند به انرژی تبدیل شود. گرچه این جمله مفهومی ساده به نظر می رسد، اما درواقع نشان می دهد که از مقدار کمی ماده می توان مقدار زیادی انرژی تولید کرد. این کار را نیز می توان با تقسیم (شکافتن) یک اتم طی فرآیندی به نام شکافت هسته ای انجام داد.

همجوشی هسته ای

شکافت هسته ای فرایند تقسیم یک اتم بزرگ به دو یا چند اتم کوچک تر است. هنگامی که یک اتم تقسیم می شود، مقدار عظیمی انرژی آزاد می شود. وقتی انرژی به شیوه ای کنترل شده و آهسته آزاد می شود، می توان از آن برای تولید الکتریسیته استفاده و انرژی خانه ها را تأمین کرد. زمانی که همه انرژی به یک باره آزاد می شود، واکنشی زنجیره ای رخ می دهد که باعث انفجار هسته ای می گردد.

نیروگاه های هسته ای

یکی از کاربردهای اصلی شکافت هسته ای، در نیروگاه های هسته ای است. نیروگاه های هسته ای از شکافت هسته ای استفاده می کنند تا گرما تولید کنند. آنها از این گرما برای ایجاد بخار از آب استفاده می کنند که به نوبه خود، به ژنراتورهای الکتریکی نیرو می دهد.

حدود بیست درصد برق ایالات متحده آمریکا به وسیله نیروگاه های هسته ای تولید می شود. ۱۰۴ واحد تولید کننده انرژی هسته ای تجاری در این کشور وجود دارد.

نیروگاه های هسته ای از عنصر اورانیوم به عنوان سوخت استفاده می کنند. از میله های کنترل اورانیوم نیز استفاده می شود تا اطمینان حاصل گردد واکنش زنجیره ای مراحل تقسیم اتم ها، در سرعتی کنترل شده انجام می شود.

زباله های رادیواکتیو

یکی از محصولات جانبی انرژی هسته ای، زباله رادیو اکتیو است. این ماده زاید پس مانده واکنش هسته ای است. ماده رادیواکتیو می تواند برای زندگی انسان ها و جانوران خطرناک باشد.

موارد استفاده دیگر انرژی هسته ای

نیروی هسته ای علاوه بر استفاده در نیروگاه ها، کاربردهای دیگری هم دارد. یکی از کاربردها استفاده به عنوان نیروی محرکه کشتی ها و زیردریایی ها است. زیردریایی های با نیروی هسته ای می توانند در زیر آب بمانند و برای مدت زمانی طولانی با سرعت های بالا سفر کنند. نیروی هسته ای همچنین در کشتی های نیروی دریایی، کشتی هایی که برای شکستن یخ دریاهای قطبی به کار می روند و کشتی های فضایی مورد استفاده قرار می گیرد.

سوخت هسته ای

شکل دیگر انرژی هسته ای، همجوشی هسته ای است. فیوژن (همجوشی یا ادغام) هنگامی رخ می دهد که دو یا چند اتم به هم ملحق می شوند تا اتم بزرگ تری بسازند. ستاره ها انرژی شان را از همجوشی هسته ای به دست می آورند. در اعماق یک ستاره، اتم های هیدروژن از طریق همجوشی به طور دایم در حال تبدیل شدن به اتم های هلیم هستند. این فرآیندی است که انرژی نورانی و گرمایی تولید می کند که به وسیله ستاره ها از جمله خورشید بیرون داده می شود.

دانشمندان هنوز کشف نکرده اند که چگونه همجوشی را کنترل کنند تا انرژی قابل استفاده ایجاد کنند. اگر روزی این کار محقق شود خبری عالی خواهد بود چراکه همجوشی مواد رادیواکتیو کمتری تولید می کند و یک تأمین کننده تقریباً نامحدود انرژی در اختیار ما قرار می دهد.

حقایق جالب درباره انرژی هسته ای و شکافت

-ایالات متحده آمریکا از همه کشورهای جهان انرژی هسته ای بیشتری تولید می کند.

-در تاریخ انرژی هسته ای، سه فاجعه در نیروگاه های هسته ای رقم خورده. این سه فاجعه در چرنوبیل (روسیه)، جزایر تری مایل (ایالات متحده) و فوکوشیما دایچی (ژاپن) رخ داده اند.

-اولین زیردریایی هسته ای جهان یو اس اس ناتیلوس بوده که در سال ۱۹۵۴ به دریا انداخته شد.

-با یک قرص کوچک اورانیوم می توان معادل ۱،۰۰۰ کیلوگرم زغال سنگ انرژی تولید کرد.

-دودی که شما می بینید از یک نیروگاه هسته ای خارج می شود آلودگی نیست، بلکه بخار است.

*********************************************

کاربردهای صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای

خاستگاه اخلاق پژوهش

دکتر احد فرامرز قراملکى(۱)

چکیده

پرستوى پژوهش را دو بال است: روش و اخلاق. اخلاق پژوهش آهوى رفتار ارتباطى در فرایند تحقیق است که به رعایت حقوق افراد مبتنى است. اخلاق پژوهش دو روى‏آوردِ فردگرایانه و سازمان‏نگر دارد. در روى‏ آوردِ نخشست بر مسئولیت‏هاى پژوهشگر به عنوان شخصیت حقیقى تأکید مى ‏شود و در روى‏آوردِ دوم بر مسؤلیت‏هاى اخلاقى مؤسسه‏هاى پژوهشى تأکید مى‏گردد. مسائل اخلاقى در تعارض فرایند پژوهش با حقوق افراد مرتبط بروز مى ‏کنند و خاستگاه آن عبارت است از: ماهیت مساله پژوهش، مکان، روش و شرکت کنندگان.

کلید واژه: فرایند پژوهش، اخلاق پژوهش، اصول اخلاقى، منشور اخلاق.

۱) طرح مسأله

اخلاق پژوهش شاخه‏اى از اخلاق حرفه‏ اى است که به بررسى مسائل اخلاقى در حرفه پژوهش مى‏پردازد. شناخت حدود و ثغور این شاخه از اخلاق حرفه‏اى که مسأله تحقیق حاضر است، در گرو تحلیل مفاهیم و مؤلفه‏هاى آن است. پاسخ به سؤالهاى زیر، ضمن روشن کردن مفاهیم بنیادى، مبانى و روى‏آورد نوین به اخلاقِ پژوهش را نیز نشان مى‏دهد: مراد از «اخلاق» و «پژوهش» در مفهومِ اخلاق پژوهش چیست؟ اخلاق و پژوهش چه تعاملى دارند؟ جهت گیریهاى عمده در اخلاق پژوهش، حدود و ثغور آن چیست؟ خاستگاه مسائل اخلاقى در فرایند پژوهش کدام است؟

۲) تحلیل مفهومى اخلاق پژوهش

اخلاق پژوهش از دو مفهوم اخلاق و پژوهش تشکیل شده است و شناخت چیستى آن در گرو تحلیل آن دو مفهوم و تعامل بین آنهاست.