طرح ساماندهی فعالیت‌ های پژوهشی در کشور

عنوان طرح : طرح ساماندهی فعالیت‌ های پژوهشی در کشور

مجری : مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

چکیده :

یکی از وظایف وزارت عتف در حوزۀ پژوهش، تدوین برنامه‌‌های تحقیقاتی کشور است. تنظیم برنامه‌‌های تحقیقاتی به تعیین اولویت‌‌های پژوهشی بستگی دارد چرا که مدیریت حوزه‌‌های علمی، پژوهشی و فناوری و طراحی راهبردها و سیاست‌‌های مناسب، می‌‌بایست از هماهنگی و انسجام کامل برخوردار بوده و دستخوش عوارض نامطلوب تفکیک سازمانی وظایف نشود، علاوه بر این، بررسی تخصصی پژوهش‌‌های انجام‌‌گرفته زمینه‌‌ساز تعمق بیشتر و خدمت‌‌رسانی به توسعه علمی کشور نیز قرار می‌گیرد. ضرورت توجه به این موضوع باعث شده است که «طرح ساماندهی فعالیت‌‌های پژوهشی در کشور»، از سوی مرکز تحقیقات علمی‌‌ کشور به انجام برسد.شورای پژوهش علمی کشور، برای انجام مطلوب وطایف خود و کمک به توسعه تحقیقات در زمینه‌‌های تخصصی و بخش‌‌های علمی، دوزاده کمیسون بخشی را تشکیل داده است. کلیه وظایف شورای پژوهشی به عهده وزارت عتف است. تدوین این طرح مطالعاتی با انگیزۀ فراهم کردن زمینه‌‌های نظری، تجربی و روش‌‌شناختی برای سامان دادن به وظایف پژوهشی وزارت عتف و همچنین تعیین نیازها و چارچوب‌‌های اجرایی برای برنامه‌‌ریزی، حمایت، نظارت و ارزیابی فعالیت‌‌های پژوهشی صورت گرفته است.ساماندهی فعالیت‌‌های پژوهشی می‌‌باست بر اساس تجربیات قبلی به ویژه عملکردهای پژوهشی در برنامه اول و دوم توسعه و همچنین بر اساس انتظارات برنامه سوم توسعه صورت گیرد. سیاست‌‌های برنامه‌‌های اول و دوم توسعه برای سامان‌‌دهی پژوهشی عبارت بودند از: ایجاد نظام تحقیقاتی، عمومی کردن تحقیقات، توسعه تحقیقات، بکارگیری نتایج تحقیقات و سیاست‌‌های خاص منطقه‌‌ای.مستندات برنامه سوم مجموعه‌‌ای از مشکلات نهادی را همانند ایجاد نهادهای سیاستگذار و برنامه‌‌ریز، نهادهای حقوقی و قانونگذار، نهادهای آموزشی، نهادهای اطلاع‌‌رسانی، نهادهای اجرایی، نهادهای فرهنگی- ارتباطی و مشکلات بین‌‌المللی را شناسایی کرده است.علاوه بر آن، مشکلات عمده در ساختار نظام تحقیقاتی به شرح زیر شناسایی شد: تعدد مراکز تصمیم‌‌گیری، نبود ارتباط متقابل و منسجم بین عناصر و عوامل موجود در نظام تحقیقاتی کشور، عدم هماهنگی میان نهادهای تحقیقاتی، بنیادی، کاربردی و توسعه‌‌ای. این گونه مشکلات باعث ضعف در کاربرد نتایج، نبود و مراکز تحقیقاتی بنیادی می‌‌شوند.محورهای اصلی طرح عبارتند از مسائل مالی، مدیریت، نیروی انسانی، نظارت و ارزیابی، همکاری‌‌های ملی و بین‌‌المللی، قوانین و مقررات پژوهشی و مسائل اقتصاد. تدوین و اجرای طرح ساماندهی فعالیت‌‌های پژوهشی مستلزم تدابیر خاصی است. اهم آنها عبارتند از: تدوین پیش نویس اولیۀ طرح؛ تخصیص اعتبار اولیه؛ تشکیل شورای علمی طرح ساماندهی فعالیت‌‌های پژوهشی کشور؛ تدوین و ارائه طرح نهایی ساماندهی فعالیت‌‌ها؛ تخصیص اعتبار نهایی، تعیین مجریان، عقد قرارداد، تعیین ناظر، ارائه و تأیید گزارش و ارائه گزارش نهایی.در این مطالعه همچنین به طور مفصل به بررسی شرح خدمات ساماندهی فعالیت‌‌های پژوهشی نیز اشاره شده است. این شرح خدمات به ترتیب زیراند: بررسی تحول در ساختار نظام پیش از دانشگاه در کشور؛ بررسی چگونگی تحول و نهادینه شدن تحقیق در نظام آموزش عالی کشور و بسط روحیۀ پژوهش در فرهنگ عمومی کشور.از جمله موضوعات دیگر مربوط به طرح «مسائل نیروی انسانی»، «مدیریت مؤسسات پژوهشی»، «مسائل مالی بخش پژوهشی»، «قوانین و مقررات پژوهشی»، «مشارکت بخش خصوصی در تحقیقات» و «تجاری کردن نتایج تحقیقات» است که شرح خدمات هرکدام از آنها بیان شده است.در ادامه این طرح مطالعاتی، بر لزوم ارتباط پژوهش و فعالیت‌‌های پژوهشی با بخش‌‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی، مسائل مربوط به صادرات و واردات، نظام اطلاع‌‌رسانی در تحقیقات، همکاری‌‌های ملی و بین‌‌المللی، نظام نظارت و ارزیابی تحقیقات، آینده‌‌نگری در علوم و تحقیقات و ساختار تشکیلات وزارت و معاونت پژوهشی در ارتباط با تحقیقات علمی کشور نیز تأکید شده است.

منبع: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

• فایل طرح :   دریافت فایل گزارش