پژوهش لرستان

سیّد مهدی پاک­ذات رئیس مرکز پژوهش­ های توسعه و آینده ­نگری سازمان برنامه و بودجه کشور در ابتدای سخنان خود ضمن انتقاد از دو نگاه مناسک محوری و بخشی نگری در امر پژوهش و اداره امور جاری، گفت:  این دو امر دو چالش اصلی در عدم اثربخشی بهینه در امر پژوهش به شمار می روند.

وی به ریشه یابی حل مساله در کشور پرداخت و افزود: اثربخشی مساله اصلی پژوهش در کشور است. در حوزه های گوناگون زمانی که دقت می کنیم با چالش اثربخشی مواجه هستیم. لذا بر این باورم که بخشی نگری و مناسک محوری دو چالش اصلی عدم اثربخشی بهینه پژوهش در کشور ما به شمار می رود.

 رئیس مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری در ادامه افزود: موضوع فرهنگ در بخشی نگر شدن ما بسیار مساله عمیقی است که مورد غفلت واقع شده است. به عنوان مثال به کرات در نظام اداری می شنویم که هر کسی وظیفه خودش را دارد و هر دستگاه و یا نهاد تنها به موضوع خاص خودش می پردازد و از پرداختن به دیگر مسائل شانه خالی می کند. هر فردی بخش خودش را می بیند و همه کار می کند که تنها بخش خودش منتفع شود. این مساله در هر دستگاه، وزارتخانه و هر قوه وجود دارد و مربوط به یک طیف و یک دستگاه خاص نیست.

وی در همین ارتباط افزود: در واقع مساله اصلی ما گفتن این جمله است: "این وظیفه ماست و آن موضوع دیگر وظیفه ما نیست و خودشان باید آن را پاسخگو باشند و حل کنند". لذا جزیره ای عمل کردن و بخشی­ نگری مهم­ترین آفت کشور در اداره کلان کشور به شمار می آید.

پاک ذات در ادامه خاطر نشان کرد: در این راستا اگر بتوانیم در هر کجا که هستیم و وظیفه ای بر عهده داریم، رنگ تعلق سازمانی و نهادی و بخشی نپذیریم و هر موضوع و مساله را ملی ببینیم، می­ توانیم به دستیابی به توسعه مطلوب امیدوار باشیم. برای نمونه می­توان به فرآیند تصویب سند ملی آمایش سرزمین اشاره داشت. یکی از اهداف تدوین سند ملی آمایش سرزمین که در اسفند ماه سال ۱۳۹۹ به تصویب رسید نیز هم افزایی کنش گران، تصمیم سازان و تصمیم گیران و مشارکت در اخذ تصمیم مشترک بود که برای نخستین بار پس از چهار دهه همه دستگاه ها، نهادها و ارگانهای کشور پای یک میز نشستند و به یک سند مصوب رسیدند.

این محقق ارشد در ادامه ضمن اشاره به مسئولیت پذیری هر دستگاه و نهاد در مواجهه با مسائل اصلی حوزه ذیربط، به ضرورت اصلاح نظام ارتقاء اساتید دانشگاه و دوری کردن از مقاله محوری، توجه ویژه به مراکز پژوهشی دستگاه ها و مساله محور شدن دستگاه ها و انتشار مسائل هر دستگاه در سایت آن دستگاه و تلاش هم افزا با دیگر بخش ها برای حل آن مساله اشاره داشت و تأکید کرد: تمام تمرکز ما  باید در مسیر، اثربخشی عملکردها صرف شود.

وی ضمن انتقاد به مناسک محوری به عنوان ریشه اصلی مسائل کشور اشاره داشت و گفت: ما در نهاد سازی استادیم و عین الگوهایی که در اقصی نقاط دنیا اجرا می شود را پیاده می کنیم، اما هنوز به توسعه نرسیده ایم. ما ماکت و قالب هر چیزی را می آوریم و پیاده می کنیم اما به روح آن دقت و توجه نمی کنیم. از همه چیز ماکت و مناسکش را داریم اما آن اثربخشی که انتظار می رود را ندارد و در باطنش وجود ندارد. لذا باید تاکید کنم اثر بخشی نیاز امروز جامعه است.

پاک ذات خاطر نشان کرد: مناسک محوری در پژوهش در مقابل روحیه جستجو گری قرار می گیرد و این موضوع مساله مهمی است که متاسفانه به آن توجه نشده است. اکثر افرادی که مقاله می نویسند، واقعا جستجو نمی کنند و به دنبال پاسخ سوال و مساله واقعی نیستند، بلکه ماکت مقاله و آیین مقاله نویسی را که در همه ی مجلات یکسان است را به عنوان مناسک محوری پیاده می کنند. نوشتن مقاله و ارتقاء و طی مراتب علمی، تنها با تکیه بر مقاله نویسی برکت ندارد. متاسفانه همه ما شاهد آنیم که افرادی هستند که استاد تمام شده اند اما از مساله کشور در حوزه خودشان اطلاعی ندارد.

وی در ادامه افزود:  مساله اثر بخشی پژوهش را از اثر بخشی دیگر بخش ها نباید جدا کنیم و فقط پتک را بر سر بخش علمی کشور فرود نیاوریم. لذا امیدوارم هم در حوزه بخشی نگری و هم در حوزه مناسک محوری به سمت و سویی بهینه حرکت کنیم.

وی ضمن تشریح اقدامات مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری خاطر نشان کرد: در مرکز پژوهش های توسعه و آینده­ نگری سازمان برنامه و بودجه کشور تلاشمان این بوده است که همکاری به صورت رشد و نمو طبیعی و هم افزایی صورت بگیرد و تلاش کنیم که بودجه یک درصد پژوهشی در اقصی نقاط کشور متمرکز شود و برای حل مسائل کشور با اثربخشی مناسب حرکت کنیم. در این راستا هر استان بگوید من می خواهم این یک مساله را حل کنم و دستگاه های مربوطه نیز به اندازه مشارکتشان از آن بودجه متمرکز پژوهشی منتفع شوند. در این مسیر ضرورت دارد اگر موضوعی در یک استان انجام می شود دیگر استان ها به موضوعات دیگر بپردازند. البته این نباید به صورت متمرکز انجام شود اما تلاشمان بر این است که همکاری بین استان ها وجود داشته باشد.

همچنین در ابتدای این مراسم محمّد فرشکاران رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان آذربایجان شرقی گفت: پژوهش و تحقیق مایه اصلی اعتماد است که منجر به همدلی خواهد شد و اساس حل مشکل و ایجاد رفاه برای جامعه است.

همچنین در ادامه جهانبخش  سلیمانیان معاون استاندار در سخنانی گفت: پژوهش مبنای توسعه هر کشور است و به معنای سپردن مبنای تصمیم گیری و تصمیم سازی به خردمندان است. اگر بخواهیم تصمیم درست اتخاذ کنیم باید بستری دقیق و قابل اتکاء وجود داشته باشد که انجام پژوهش و تقویت پژوهندگی مدیران، همین بستر است.

لازم به ذکر است این مراسم روز یکشنبه مورخ ۲۷ آذر سال جاری با حضور سیّد مهدی پاک­ذات؛ رئیس مرکز پژوهش­های توسعه و آینده­نگری سازمان برنامه و بودجه کشور، محمّد فرشکاران؛ رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان آذربایجان شرقی، جهانبخش سلمانیان معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری استان آذربایجان شرقی به مناسبت بزرگداشت هفته پژوهش و فناوری به میزبانی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان آذربایجان شرقی برگزار شد.