پژوهش هزینه نیست ، سرمایه است

1395/05/20

اخلاق پژوهش

اخلاق پژوهش، از شاخه‌های اخلاق کاربردی می‌باشد و به معنای بررسی امکان و شرایط رعایت قواعد و اصول اخلاقی در پژوهش‌ است. از این رو شامل مجموعه‌ای از آداب و اصول اخلاقی است که قرار است تمام اعضاء یک جامعه علمی در فرآیند استفاده، تولید و نشر دانش به آنها پایبند بوده و آنها را رعایت کنند.

این آداب یا در قالب منشورهای حرفه‌ای مکتوب و مدون شده‌اند، یا مورد توافق متخصصان رشته‌های مختلف قرار گرفته‌اند. توجه به این قالبهای تدوین شده و استفاده از آنها در مسیر فرایند پژوهش حائز اهمیت است.

منبع: کتابخانه دانشگاه فردوسی مشهد

آیین تکریم و بزرگداشت دکتر علی دلاور، استاد ممتاز و چهره فاخر ملی

آیین تکریم و بزرگداشت دکتر دلاور، استاد ممتاز و چهره فاخر ملی

دکتر علی دلاور: نخبگی در خدمت به مردم است

 دکتر علی دلاور، استاد ممتاز روش تحقیق و آمار در علوم تربیتی و روانشناسی، در جمع دانشگاهیان دانشگاه لرستان گفت:«نخبگی در خدمت به مردم است».

صبح روز چهارشنبه، 6 آذرماه، آیین تکریم و بزرگداشت دکتر علی دلاور، از چهره های فرهیخته علمی کشور و استاد ممتاز در حوزه روش تحقیق و آمار در علوم تربیتی و روانشناسی توسط بنیاد نخبگان استان لرستان و با همکاری معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه لرستان در محل سالن اجتماعات شهید علیرضا فرجی دانشکده علوم پایه دانشگاه لرستان برگزار شد.

دکتر دلاور متولد سال 1320 شهرستان خرم آباد است.

وی دارای 28 کتاب تألیفی از نوع مرجع علمی در حوزه روش تحقیق و آمار در علوم تربیتی و روانشناسی است.

 همچنین تعداد مقالات علمی، پژوهشی بین المللی وی 40 مورد است و در بیش از 1500 رساله دانشجویی به عنوان استاد راهنما فعالیت داشته است.

ایشان مدرک دکترای خود را در رشته روش تحقیق و آمار از دانشگاه فلوریدا آمریکا اخذ کرده است.

دکتری پژوهش‌ محور چیست؟

دکتری پژوهش‌محور رایج‌ترین شیوه تربیت دانشجوی دکتری در کشورهای برتر علمی دنیا است که در آن سعی می‌شود دانشجوی به جای وابستگی به دانش استاد راهنما؛ به دانشمندی مستقل با توانایی تولید علم تبدیل شود.

دو مدل رایج تربیت دانشجوی دکتری در دنیا شامل مدل درس‌محور (course based) و پژوهش‌محور (research based) می‌شود که البته تا کنون حرف اول و آخر در تربیت دانشجوی دکتری در ایران با مدل درس‌محور بوده است اما وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از آزمون نیمه متمرکز دکتری سال 90 به درج کد رشته‌هایی در دفترچه انتخاب رشته پذیرفته‌شدگان اولیه این آزمون اقدام کرد که حاکی از ورود مدل «دکتری پژوهش‌محور» به نظام تربیت دانشجوی دکتری در کشورمان بود.

در تربیت دانشجوی دکتری در مدل درس‌محور (course based) دانشجو موظف به گذراندن تعدادی واحد درسی بر مبنای برنامه آموزشی در هر نیمسال تحصیلی است. گرچه ممکن است دروس گذرانیده شده در دوره‌های قبل در این دوره تکرار شوند و یا دروسی که به آنها در آینده نیاز مبرمی داشته باشند هرگز ارائه نشوند و در پایان پس از قبولی در امتحان جامع، موضوع پایان‌نامه انتخاب می‌شود.

در دوره‌های دکتری پژوهش‌محور (research based) دانشجو پس از انتخاب استاد راهنما و موضوع رساله دوره‌ای سه تا 6 ساله را می‌گذراند. در این مدت به تشخیص استاد راهنما یا نیاز دانشجو، دروسی به صورت پراکنده و سازمان‌نیافته و در راستای عنوان رساله گذرانده می‌شود و در نهایت از رساله دفاع می‌شود.

آشنایی با روش شناسی تحقیق

محمد حسین دیانی در مقاله‌ای به توصیف روش شناسی در تحقیق پرداخته است وی در مقاله مذکور به تاریخچه این موضوع، رویکردهای علمی، نوع پژوهش‌های مرتبط با آن و سرانجام، سنجش و ارزیابی اشاره داشته است.

روش‌شناسی تحقیق

روش در برابر کلمه Method به‌کار می‌رود که خود برگرفته از دو واژه یونانی meta و hodos است و از مجموع آن معنای "در جست‌وجوی مقصود" مستفاد می‌شود. در اصطلاح به مجموعه‌ای از تدابیر، فنون، و ابزارها اطلاق می‌گردد که برای نیل به هدف هر تحقیق مورد استفاده قرار می‌گیرد (9: ذیل "واژه"). با افزودن پسوند logy (logos یونانی)، به معنای مطالعه و شناسایی، کلمه Methodologyپدید آمده است که در فارسی روش‌شناسی خوانده می‌شود و معنای آن مطالعه روش‌هایی است که برای کسب معرفت به‌کار می‌رود. بنابراین، روش‌شناسی را می‌توان راهبردهای استفاده از روش‌های گوناگون گردآوری داده‌ها همراه با حفظ حدّ مطلوب اعتبار و پایایی دانست (6: 345).

تاریخچه

ضریب همبستگی و انحراف معیار

ضریب همبستگی (Correlation Coefficient) ابزاری آماری برای تعیین نوع و درجه رابطهٔ یک متغیر کمی با متغیر کمی دیگر است.

ضریب همبستگی، یکی از معیارهای مورد استفاده در تعیین همبستگی دو متغیر است.

ضریب همبستگی شدت رابطه و همچنین نوع رابطه (مستقیم یا معکوس) را نشان می‌دهد. این ضریب بین ۱ تا ۱- است و در عدم وجود رابطه بین دو متغیر، برابر صفر است.

همبستگی بین دو متغیر تصادفی X و Y به صورت زیر تعریف می‌شود:

که در آن E عملگر امید ریاضی، cov به معنای کوواریانس، corr نماد معمول برای همبستگی (کورولیشن) پیرسون، و سیگما نماد انحراف معیار است.

امید ریاضی:

در نظریه احتمالات؛ امید ریاضی، میانگین، مقدار مورد انتظار یا ارزش مورد انتظار یک متغیر تصادفی گسسته برابر است با مجموع حاصل‌ضرب احتمال وقوع هر یک از حالات ممکن در مقدار آن حالت. در نتیجه میانگین برابر است با مقداری که بطور متوسط از یک فرایند تصادفی با بی‌نهایت تکرار انتظار می‌رود.

 کواریانس یا هم‌وردایی (Covariance):

در نظریه احتمالات، اندازه تغییرات هماهنگ دو متغیر تصادفی است. (اگر دو متغیر یکی باشند کواریانس برابر واریانس خواهد شد). چنانکه دو متغیر تصادفی ناوابسته باشند کواریانس آنها صفر خواهد بود.

ضریب همبستگی پیرسون ( Pearson Correlation Coefficient):
روشی پارامتری است و برای داده‌هایی با توزیع نرمال یا تعداد داده‌های زیاد استفاده می‌شود.

ضریب همبستگی اسپیرمن (Spearman Correlation Coefficient):

در صورتی که تعداد داده‌ها کم و فرض نرمال بودن آنها معقول نباشد، از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده می‌شود. ضریب همبستگی‌ای که بر اساس رتبهٔ داده‌ها محاسبه می‌شود، توسط اسپیرمن محاسبه شده‌است.

انحراف معیار(Standard deviation):

نوعی سنجش پراکندگی برای یک توزیع احتمالی یا متغیر تصادفی است و نمایندهٔ پخش‌شدگی مقادیر آن حول مقدار میانگین است.

مرتبط: مطالب علمی پژوهشی ، روش تحقیق و آمار

برنامه ها و اقدامات پژوهش و فناوری

برنامه ها و اقدامات معاونت پژوهش و فناوری
 
امروزه پژوهش و فناوری نقش عمده ای در ایجاد استقلال و توسعه پایدار داشته و جوامع گوناگون در برنامه ریزی های سازمانی، مأموریت ها، چشم اندازها، اهداف، راهبردها، سیاست های اجرایی و راهکارها را اولویت های خود قرار می دهند. قطعاً هدف از چنین رویکردی، پدیدآوردن زمینه ها و امکاناتی است که به کمک آنها بتوان ضمن گسترش مرزهای دانش، به فناوری های نوین و پیشرفته برای پاسخ گویی به نیازها و تحولات جدید در اقتصاد دانش بنیان با رویکرد اقتصاد مقاومتی و در راستای سیاست های ابلاغی علم و فناوری توسط مقام معظم رهبری دست یافت.
علیرغم ضرورت انجام پژوهش در کشور و نقش زیربنایی آن در توسعه علمی کشور، چالش های بسیاری در مقابل آن قرار دارد که اجازه نمی دهد از تمامی توان و ظرفیت های تحقیقاتی موجود استفاده شود.
اصولاً مشکلات و چالش‌هایی که پژوهش در ایران با آن مواجه است، مشابه تمام کشورهای در حال توسعه می‌باشد. از این رو شناخت ضعف ها و کاستی های این عرصه می تواند به بیشتر شدن عمق و دقت بینش برنامه ریزان کمک کند.
همچنین، سیاست گذاری و تدوین برنامه های راهبردی جهت ایجاد زیرساخت فناوری و نوآوری و برنامه ریزی اجرایی جهت به کارگیری و توسعه فناوری های جدید در قالب پروژه های پژوهشی متناسب با نیازهای عملیاتی کشور و کسب جایگاه شایسته علم و فناوری  ضروری به نظر می رسد.
با توجه به این مقدمه، برنامه ها و اقدامات پژوهش و فناوری در راستای اقتصاد دانش بنیان با رویکرد اقتصاد مقاومتی و در راستای سیاست های ابلاغی علم و فناوری توسط مقام معظم رهبری تقدیم می گردد.
 
دانلود سند کامل برنامه ها و اقدامات معاونت پژوهش و فناوری

وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری

دیدار نخبگان و استعدادهای برتر علمی با مقام معظم رهبری

با بهره مندی از نخبگان قطعاً چارچوب های برنامه‌ریزی برای مسائل کشور باید ارتقاء یابد و از دیدگاه های آنان استفاده شود.

حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی روز چهارشنبه 97/07/25 در دیدار با بیش از دو هزار نفر از نخبگان جوان و استعدادهای برتر علمی، تلاش و فعالیت دهها هزار نخبه در سراسر ایران را ترسیم‌کننده تصویری امیدبخش و واقعی از کشور خواندند و با اشاره به نقش و تأثیرگذاری نخبگان جوان در برنامه ریزی صحیح برای آینده، پیشرفت علمی ایران و جلو بردن مرزهای دانش بشری، «تعامل متقابل، دو جانبه و جدی تر نخبگان و نظام، مراقبت هوشمندانه و استفاده صحیح از گنجینه نیروی انسانیِ نخبه و تقویت هویت ملی و آرمانخواهی در مجموعه نخبگان کشور» را ضروری خواندند و تأکید کردند: تصویرسازی غلط و منفی و ناامید کننده از اوضاع ایران مهمترین دستور کار امروز دشمن است اما به فضل الهی تصویر واقعی کشور در مجموع، نقطه مقابل تصویرسازی نظام سلطه است.
رهبر انقلاب اسلامی در ابتدای سخنان خود، دیدار با نخبگان جوان را امیدبخش و شادی‌آفرین خواندند و با اشاره به سخنان تعدادی از جوانان نخبه گفتند: این مطالب عمدتاً بسیار متین و متقن و کاملاً مورد تأیید بنده بود و مسئولان محترم باید با جدیت آنها را پیگیری کنند.
حضرت آیت الله خامنه ای با اشاره به تأثیرگذاری ملی و فراملی نخبگان از زوایای مختلف افزودند: وجود دهها هزار نخبه، از یک منظر، نشانگرِ «تصویر صحیح و واقعی از کشور» و مایه خرسندی و احساس امید است، ضمن آنکه با بهره مندی از نخبگان قطعاً چارچوبهای برنامه‌ریزی برای مسائل کشور باید ارتقاء یابد و از دیدگاههای آنان استفاده شود.
ایشان خاطرنشان کردند: از نظرات نخبگان جوان، فعال، دلسوز و با نشاط و پای کار در بخش‌های مختلف از جمله نفت، استفاده و برای تبدیل اقتصاد نفتی به اقتصاد مستقل و دانش‌پایه و اقتصاد مقاومتی، برنامه ریزی شود.
رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به تأثیر نخبگان در «پیشرفت علمی کشور» گفتند: بهره گیری صحیح و مناسب از دانش و توانایی های نخبگان موجب پیشرفت علم در کشور و در نتیجه رسیدن به موضع عزت و اقتدار و کاهش آسیب پذیری ها خواهد شد.
حضرت آیت الله خامنه ای تأکید کردند: اگر از لحاظ علمی پیشرفت کنیم، تهدید دشمنانِ تمدنی و سیاسی و اقتصادی ما دائمی نخواهد بود و کاهش خواهد یافت.
ایشان یکی دیگر ازعرصه‌های تأثیرگذاری نخبگان کشور را «ایفای نقش در شکستن مرزهای جهانیِ دانش» دانستند و افزودند: در قرون اخیر، سهم ما در جلو بردن مرزهای دانش بسیار کم بوده است و باید با استفاده از ظرفیت بالای نخبگان جوان کشور، مرزهای اکتشاف و دانش جهانی را توسعه دهیم.

مبانی علم سنجی

مبانی علم سنجی

علم سنجی چیست؟ 
مطالعه اندازه گیری پیشرفت های علم و فناوری (اگه و روسو، 1990).
دانش اندازه گیری علم (بوکشتاین، 1995).
یافته های پژوهشی در مورد جنبه های کمّی و ویژگی های علم (انتشارات الزویر).
مطالعه کمّی و ریاضی علم و فناوری (دیوداتو، 1994).
بررسی جنبه های کمّی علم به عنوان یک رشته یا یک فعالیت اقتصادی (تیگ- ساتکلیف، 1992).

علم سنجی در یک کلام
علم سنجی عبارت است از تجزیه و تحلیل کمّی و تا حد امکان کیفی فرایند تولید، توزیع و استفاده از اطلاعات علمی و عوامل مؤثر بر آن به منظور:
 برنامه ریزی، سیاست گذاری و آینده نگری علمی و پژوهشی در ابعاد فردی، گروهی، سازمانی، ملی و بین المللی.
 

شاخص های سنتی علم سنجی : 
شاخص های سنتی علم سنجی که بیشتر به شاخص های تحلیل استنادی معروف هستند، عبارتند از:

• ضریب تأثیر مجلات (Journal Impact Factor= JIF)، 
• ضریب تأثیر رشته (Discipline Impact Factor= DIF)، 
• شاخص فوریت (Immediacy Index) 
• نیم عمر متون  یا کهنگی متون (Literature Obsolescence). 

 شاخص های جدید علم سنجی :

مپفا مخفف : مدیریت پژوهش و فناوری ایران

مپفا مخفف "مدیریت پژوهش و فناوری ایران" می باشد که قریب دو سال است که در معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم , تحقیقات و فناوری آغاز شده است این سامانه با هدف اصلی ایجاد یک بانک اطلاعاتی متمرکز از مجموعه اطلاعات و روال های حوزه پژوهش و فناوری وزارت علوم , تحقیقات و فناوری از کلیه منابع مختلف در حوزه تولید کنندگان (اعضای هیئت علمی , دانشجویان و ... ) , مراکز پژوهشی و فناوری (دانشگاه و مراکز تحقیقاتی , پارک ها , مراکز رشد , نشریات و ..) و همچنین تولیدات پژوهشی (مقاله , کتاب , طرح ,اختراع , ابداع , محصولات فناورانه , پایان نامه و ... ) طراحی گردیده تا بتواند با شاخص گذاری بر روی این اطلاعات دسترسی به سیستم های گزارش دهی و داشبورد های مدیریتی را با ارائه گزارش های کمی (آماری) و کیفی (علم سنجی) فراهم آورد که در نهایت به ارائه خروجی های ارزیابی و بررسی عملکرد کلان در تمام حوزه ها در سطح ملی , استانی , دانشگاهی و حتی فردی بینجامد .

سایت مپفا : mapfa.msrt.ir

قسمت: علم سنجی اعضای هیئت علمی

رتبه‌بندی مجلات و مقالات بین‌المللی و داخلی از نظر اعتبار و امتیاز

مجلات بین‌المللی

اگر بخواهیم مجلات بین‌ا‌لمللی را از نظر درجه و اعتبار بررسی کنیم، بایستی تفاوت مؤسسات اصلی نمایه‌کننده (ایندکس) مجلات را بدانیم. در حالت کلی چهار ایندکس‌کنندۀ معتبر بین‌المللی در علوم مختلف عبارتند از شرکت تامسون رویترز (Thomson Reuters)، شرکت الزویر (Scopus)، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) و در زمینۀ پزشکی هم پابمد (PubMed).

مجلات تامسون (ISI): شرکت تامسون رویترز (Thomson Reuters) یک شرکت چندملیتی رسانه‌های گروهی است که زیر مجموعه‌هایی دارد که یکی از این زیر مجموعه‌ها پایگاه Web of Science می‌باشد. پایگاه (Web of Science (WoS یک نمایۀ استنادی علمی است که توسط تامسون رویترز ایجاد شده است که جستجوی استنادی جامع را فراهم می‌کند. به‌صورت عامیانه و متداول مقالاتی که در این پایگاه نمایه می‌شوند، به مقالات ISI  شهرت یافته‌اند. WoS دو نوع مجله دارد که یکی دارای ایمپکت فاکتور بوده و دیگری بدون ایمپکت فاکتور هستند. به مجلاتی از WoS که دارای ایمپکت فاکتور هستند مجلات JCR گفته می‌شود و به مجلات بدون ایمپکت فاکتور، مجلات ISI Listed گویند.

برای اطمینان از ایندکس بودن یک مجله در موسسه تامسون می توانید به آدرس سایت زیر مراجعه کنید:

http://ip-science.thomsonreuters.com/mjl

مجلات اسکوپوس (Scopus): اسکوپوس یکی از نمایه‌های استنادی معتبر و شناخته‌شده ‌است که اطلاعات کتاب‌شناختی حدود ۲۵ میلیون سند را در خود جمع‌آوری کرده‌است. اسکوپوس اطلاعات محصولات حدود 5000 ناشر علمی را از سراسر جهان در خود جای داده ‌است. در مجموع اسکوپوس اطلاعات 16500 مجلۀ علمی-پژوهشی را در خود نمایه کرده‌است. اسکوپوس (Scopus) یکی از محصولات شرکت الزویر (Elsevier) است که استفاده از اطلاعات آن نیاز به اشتراک و پرداخت هزینه دارد.

برای اطمینان از ایندکس بودن یک مجله در موسسه اسکوپوس می‌توانید به آدرس سایت زیر مراجعه کنید:

http://www.scimagojr.com/journalsearch.php

مجلات پابمد (PubMed): پاب‌مد (PubMed) مهم‌ترین ابزار برای جستجوی پایگاه داده‌های آزاد (دیتابیس) مدلاین است، که حاوی اطلاعات بیبلیوگرافی پژوهشی برای تمام رشته‌های علوم پزشکی و زیست‌شناسی است. این دیتابیس تا سال ۲۰۰۸ حاوی ۱۷ میلیون عنوان بود که قدیمی‌ترین آن‌ها به سال ۱۸۶۵ باز می‌گردد. پابمد مجموعه‌ای از اطلاعات کیفی مرکز ملی اطلاعات زیست‌فناوری و سایر نهادها و سازمان‌های دولتی حوزۀ سلامت ایالات متحده آمریکا است. این دیتابیس به‌طور رایگان برای جهانیان قابل دسترس است.

برای اطمینان از ایندکس بودن یک مجله در پابمد می‌توانید به آدرس سایت زیر مراجعه کنید:

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/nlmcatalog/

مجلات پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC): پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) یک سامانۀ اطلاع‌رسانی علمی است که در صدد تجزیه و تحلیل مجلات علمی کشورهای اسلامی براساس معیارهای علم سنجی معتبر اسلامی می‌باشد. پس از تامسون و اسکوپوس، ISC (پایگاه استنادی علوم جهان اسلام) سومین پایگاه استنادی برای سنجش عملکرد پژوهشی کشورها محسوب می‌شود که ۵٧ کشور در آن مشارکت دارند.

برای اطمینان از ایندکس بودن یک مجله در پایگاه ISC می‌توانید به آدرس سایت زیر مراجعه کنید:

http://mjl.isc.gov.ir/Default.aspx?lan=en

**************************

اکنون پس از بررسی اجمالی ایندکس‌های معتبر بین‌المللی، لازم است تا با ارزش و اعتبار این ایندکس‌ها در ایران آشنا شویم، که ما در این قسمت ایندکس‌ها را از بهترین به بدترین، به چهار سطح A+ و A و B و C تقسیم‌بندی میکنیم.

مجلات داخلی

در حالت کلی در ایران سه نوع مجله داریم که اعتبار و درجه علمی آن‌ها از سوی یکی از سه ارگان وزارت علوم تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، و حوزۀ علمیه تعیین می‌شود و به ترتیب اعتبار عبارتند از:

مجلات علمی-پژوهشی: هر تولیدی که به دنبال جستجوی حقایق و برای کشف بخشی از معارف و نشر آن در میان مردم و به قصد حل مشکلی یا بیان اندیشه‌ای در موضوعی از موضوع‌های علمی، از طریق مطالعه‌ای نظام‌مند، برای یافتن روابط اجتماعی میان پدیده‌های طبیعی به‌دست آید و از دو خصلت اصالت و ابداع برخوردار باشد و نتایج آن‌ها به کاربردها، روش‌ها، و مفاهیم و مشاهدات جدید در زمینه علمی با هدف پیشبرد مرزهای علمی و فن‌آوری منجر گردد، علمی-پژوهشی قلمداد می‌شود. در واقع هدف اصلی مقالۀ علمی-پژوهشی ایجاد یک استدلال است. یکی از بخش‌های چنین مقاله‌ای مرور ادبیات است. در یک مقالۀ علمی-پژوهشی، ادبیات به‌عنوان اساس و بنیان کار ارائه می‌شود و بینش جدیدی را که پژوهشگر به دنبال ایجاد آن است، پشتیبانی می‌کند. مخاطبین اصلی اینگونه مجلات پژوهشی، اساتید دانشگاه‌ها، دانشجویان دوره‌های دکتری و کارشناسی‌ارشد، و پژوهشگران شاغل در مراکز علمی، تحقیقاتی، و تولیدی هستند.

مجلات علمی-ترویجی: یک مقالۀ علمی-ترویجی یا مرور ادبیات، اطلاعات منتشرشده در حوزۀ یک موضوع بخصوص در یک محدوده زمانی را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. مقالۀ علمی ترویجی (مرور ادبیات) می‌تواند خلاصه‌ای از مقالات و منابع موجود باشد، اما معمولاً سازماندهی خاص خود را دارد و خلاصه و استنتاج‌ها را ترکیب می‌کند و اطلاعات را در ساختاری نو ارائه می‌دهد. مقالۀ علمی-ترویجی می‌تواند تفسیری جدید از مقالات و کارهای قبلی ارائه دهد یا اطلاعاتی جدید را با تفاسیر قبلی در هم آمیزد، یا سیر جریان پیشرفت فکری حوزۀ مورد بحث و مباحثات مربوط به آن را ترسیم کند. مقالۀ علمی-ترویجی بسته به موقعیت ممکن است مقالات و منابع را مورد ارزیابی قرار دهد و مناسب‌ترین و مربوط‌ترین منابع را به خواننده پیشنهاد کند. این مقالات بر پایۀ جابه‎جایی، تلفیق، و ترکیب دانش موجود تهیه می‌شوند و معمولاً به روشن شدن زوایای مساله‎ای کمک می‎نمایند. از این گونه مقالات می‎توان به مقالات مروری، تدوینی، ترجمه‎ای، تحلیلی اشاره کرد. به لحاظ ارزش علمی در بین مقالات، در این مقاله‎های تحلیلی ارزش و اعتبار بالاتری دارند؛ اما هدف یک مقالۀ علمی-ترویجی خلاصه کردن و استنتاج مباحث و ایده‌های دیگران است، بدون اینکه پژوهشگر چیز جدیدی به آن اضافه کند. اینگونه مجلات دستاوردهای علمی، فنی و حرفه‌ای آموزنده و جالب را به زبانی ساده برای افراد دارای تحصیلات دانشگاهی، دانش‌آموزان سال‌های بالای دبیرستان‌ها، صنعتگران، مخترعین، مبتکرین، و افراد دارای تحصیلات غیرکلاسیک ارائه می‌دهند.

مجلات علمی-تخصصی: این مجلات معمولاً وابسته به برخی سازمان‌ها و نهادهای خاص بوده و مباحث تخصصی در یک زمینه را مطرح می‌کنند و نویسندگان مختلف می‌توانند مطالب خود را برای این مجلات ارسال کنند. نکته قابل توجه در مورد این نوع مجلات این است که این مجلات معمولاً هیچگونه امتیاز و مجوز علمی را از ارگان‌های زیربط مانند وزارت علوم تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، و یا حوزۀ علمیه دریافت نکرده‌اند و صرفاً به‌منظور اطلاع‌رسانی و بالا بردن آگاهی‌های قشر خاصی از افراد جامعه در زمینه‌های تخصصی به چاپ مطالب می‌پردازند. مانند مجله علمی-‌تخصصی رشد که وابسته به وزارت آموزش و پرورش بوده و به فعالیت در زمینۀ مباحث آموزشی می‌پردازد.

همایش‌ها و کنفرانس‌ها

همایش‌ها و کنفرانس‌های علمی-پژوهشی، از نظر سطح برگزاری در سطوح مختلف منطقه‌ای، ملی، بین‌المللی و دانشجویی برگزار می‌شوند. برای اینکه کنفرانس در هر یک از رده‌های فوق قرار بگیرد، باید دارای ویژگی‌های خاصی باشد.

از نظر تعریف عمومی می‌توان گفت که همایش، گردهمایی است رسمی، متشکل از متخصصین و افراد با تجربه که در آن ضمن طرح تازه‌های علمی، نتایج تحقیقات و پژوهش‌های انجام شده در موضوع علمی مشخص به‌صورت ارائه مقاله، سخنرانی و پوستر برگزار می‌گردد و نتایج و دستاوردهای کنفرانس، به‌صورت عمومی و رسمی منتشر گردد. کنگره دارای سخنرانان متعدد بوده و به‌صورت دوره ای از یک تا پنج سال یک‌بار تکرار می‌گردد. طول مدت کنگره معمولاً سه روز یا بیشتر می‌باشد. برای برگزاری هر کنگره تشکیل تعدادی کمیتۀ تخصصی ضرورت دارد.

از نظر نام‌گذاری از واژه‌های متعددی مانند کنفرانس، همایش، گردهمایی، سمینار، کنگره، و سمپوزیوم استفاده می‌شود که از نظر فنی و اجرایی در حال حاضر در کشور ایران هیچ تفاوتی در این عناوین وجود ندارد و تعریف دقیق و مشخصی برای این واژه‌ها انجام نپذیرفته است. لذا از نظر برگزاری، به‌صورت مشخص و صریح می‌توان گفت که هیچ تفاوتی بین انتخاب واژه‌ها و عبارات فوق وجود ندارد و استفاده از عنوان کنگره، نشان‌دهندۀ بزرگ‌تر بودن یا کوچک‌تر بودن و یا سطح اعتبار نیست. در پایگاه مرجع برگزاری کنفرانس‌ها نیز، از کلیه عبارات فوق برای اشاره به یک جمع علمی استفاده می‌شود.

همایش‌ها و کنفرانس‌های بین‌المللی: مصادیق عینی بین‌المللی شدن یک کنفرانس عبارتند از:

۱- محورهای کنفرانس صرفاً متمرکز بر معضلات داخلی نباشد.

۲- انجمن‌ها و تشکل‌های بین‌المللی، کنفرانس را همراهی کرده باشند.

۳- درصدی از مقالات از خارج از کشور ارسال شده باشد.

۴- زبان رسمی کنفرانس، انگلیسی باشد.

۵- کتاب مجموعه مقالات، انگلیسی باشد.

۶- مستندات تبلیغاتی انگلیسی هم‌ارز مستندات تبلیغاتی فارسی باشد.

۷- در نشریات معتبر بین‌المللی آگهی کنفرانس درج گردد.

۸- کارگاه‌های آموزشی توسط متخصصان غیرداخلی ارائه گردد.

۹- کنفرانس، شرکت‌کنندۀ غیر ایرانی داشته باشد

۱۰- عنوان کنفرانس در وب سایت‌ها و دایرکتوری‌های بین‌المللی قرار گیرد.

۱۱- کنفرانس، حامیان رسانه‌ای بین‌المللی هم داشته باشد.

۱۲- کنفرانس، داوران بین‌المللی هم داشته باشد.

۱۳- وب‌سایت کنفرانس هم بخش فارسی و هم انگلیسی داشته باشد.

همایش‌ها و کنفرانس‌های ملی: کنفرانس‌هایی که از نظر علمی و دریافت مقالات یا شرکت‌کنندگان جنبۀ کشوری داشته و برگزارکنندگان آن حداقل در سطح منطقه‌ای فعالیت نموده و یا نتایج آن در سطح ملی قابل ارائه شده باشد، ملی خواهد بود.

نکته قابل ذکر این است که ارزش و اعتبار همایش‌های بین‌المللی بیشتر از همایش‌های ملی است.

منبع

جدول امتیازبندی مقالات علمی pdf

خاستگاه اخلاق پژوهش

دکتر احد فرامرز قراملکى(۱)

چکیده

پرستوى پژوهش را دو بال است: روش و اخلاق. اخلاق پژوهش آهوى رفتار ارتباطى در فرایند تحقیق است که به رعایت حقوق افراد مبتنى است. اخلاق پژوهش دو روى‏آوردِ فردگرایانه و سازمان‏نگر دارد. در روى‏ آوردِ نخشست بر مسئولیت‏هاى پژوهشگر به عنوان شخصیت حقیقى تأکید مى ‏شود و در روى‏آوردِ دوم بر مسؤلیت‏هاى اخلاقى مؤسسه‏هاى پژوهشى تأکید مى‏گردد. مسائل اخلاقى در تعارض فرایند پژوهش با حقوق افراد مرتبط بروز مى ‏کنند و خاستگاه آن عبارت است از: ماهیت مساله پژوهش، مکان، روش و شرکت کنندگان.

کلید واژه: فرایند پژوهش، اخلاق پژوهش، اصول اخلاقى، منشور اخلاق.

۱) طرح مسأله

اخلاق پژوهش شاخه‏اى از اخلاق حرفه‏ اى است که به بررسى مسائل اخلاقى در حرفه پژوهش مى‏پردازد. شناخت حدود و ثغور این شاخه از اخلاق حرفه‏اى که مسأله تحقیق حاضر است، در گرو تحلیل مفاهیم و مؤلفه‏هاى آن است. پاسخ به سؤالهاى زیر، ضمن روشن کردن مفاهیم بنیادى، مبانى و روى‏آورد نوین به اخلاقِ پژوهش را نیز نشان مى‏دهد: مراد از «اخلاق» و «پژوهش» در مفهومِ اخلاق پژوهش چیست؟ اخلاق و پژوهش چه تعاملى دارند؟ جهت گیریهاى عمده در اخلاق پژوهش، حدود و ثغور آن چیست؟ خاستگاه مسائل اخلاقى در فرایند پژوهش کدام است؟

۲) تحلیل مفهومى اخلاق پژوهش

اخلاق پژوهش از دو مفهوم اخلاق و پژوهش تشکیل شده است و شناخت چیستى آن در گرو تحلیل آن دو مفهوم و تعامل بین آنهاست.